Truyện cổ tích Việt Nam luôn ẩn chứa nhiều bài học quý giá, và “Sự tích quả roi” là một ví dụ điển hình. Câu chuyện kể lại nguồn gốc của loài quả quen thuộc với người Việt, đồng thời gửi gắm thông điệp về lòng nhân hậu, sự biết ơn và hậu quả của sự phản bội.
Ngày xưa, có một ông thầy dạy học nổi tiếng vừa hiền lành vừa giỏi giang. Một hôm, có ba học trò đến xin học: hai người là con nhà nghèo siêng năng, một người là con nhà giàu, học kém, chỉ đến học vì bị cha ép buộc.
Ông thầy dạy rằng: phải học đạo lý trước, chữ nghĩa sau. Mỗi người được thầy trao một con ốc gọi là “ốc roi”, dùng để đo đạo đức và sự chăm chỉ học hành. Ai học tốt, ốc sẽ sáng lên; ai lười biếng, ốc sẽ đen lại.
Sau một năm, hai con nhà nghèo học giỏi, ốc sáng rực như ngọc. Người con nhà giàu học dốt, ốc đen sì. Ganh tỵ, hắn về bịa chuyện rằng ông thầy đã xúc phạm cha mình.
Cha của hắn – một lão nhà giàu độc ác – sai người đến đốt nhà thầy và chặn không cho thầy thoát thân. Hai học trò nghèo dũng cảm cứu thầy và cả ba bồ sách vở quý giá. Họ đưa thầy về nhà nuôi dưỡng, tiếp tục học tập.
Ngược lại, người con nhà giàu ném ốc đi, lập tức ngực đau nhói và chết tức tưởi.
Thầy phát hiện một trong hai học trò là con gái giả trai để được học và đi thi. Thầy cảm động vì chí học và hứa giữ kín bí mật.
Khi hai người học trò đi thi, cô gái đỗ trạng nguyên, chàng trai đỗ bảng nhãn. Nhưng tên nhà giàu còn sống sai người tố cáo lên vua rằng có người dám giả trai đi thi.
Được người tốt trong triều âm thầm báo tin, hai học trò trốn về, tìm thầy thì biết ông đang hấp hối. Trước lúc mất, thầy trao lại chuỗi ốc roi quý giá cho hai người và dặn tiếp tục giữ đạo thầy trò, dạy người làm điều tốt.
Sau khi vua mới lên thay, đất nước yên bình, hai người trở về mở lớp dạy học, nối nghiệp thầy. Họ cũng dùng ốc roi để giáo dục học trò như thầy mình từng làm.
Khi cả hai mất, từ mộ họ mọc lên hai cây lạ, cây của cô gái cho quả màu hồng, cây của chàng trai cho quả trắng. Quả ấy giống hệt ốc roi năm xưa, dân gian gọi là quả roi.
Sự tích quả roi không chỉ giúp người đọc hiểu thêm về nguồn gốc của loại quả dân dã mà còn nhấn mạnh giá trị đạo đức trong cuộc sống. Qua đó, truyện nhắc nhở chúng ta sống hiền lành, trung thực và luôn ghi nhớ công ơn của những người từng giúp đỡ mình.
Khám phá thêm:
Bình Luận