Trong kho tàng truyện cổ tích Việt Nam, Sự tích chim tu hú là một câu chuyện giàu tính nhân văn. Truyện không chỉ phản ánh đạo lý làm người mà còn khéo léo lý giải nguồn gốc của loài chim tu hú bằng những chi tiết huyền thoại đầy cảm xúc và thi vị.
Ngày xưa, có hai nhà sư là Năng Nhẫn và Bất Nhẫn cùng tu trong một ngôi chùa hẻo lánh. Sau một thời gian tu hành, Năng Nhẫn đắc đạo, còn Bất Nhẫn thì không, nên rất buồn phiền.
Khi Bất Nhẫn kêu nài, Đức Phật phán: chàng tuy siêng tu, nhưng tính khí nóng nảy, cần phải tu luyện thêm đức nhẫn nhục mới có thể thành chính quả. Bất Nhẫn nghe theo, lên núi, ngồi xếp bằng dưới một gốc cây ba năm không nhúc nhích để tu theo lối “trường định”.
Trong thời gian đó, chim chóc, thú vật giẫm đạp, thậm chí có đôi chim chích đến làm tổ trong vành tai Bất Nhẫn. Chim mái đẻ trứng, ấp nở con, cả bầy líu ríu suốt ngày. Dù vậy, Bất Nhẫn vẫn kiên tâm nhẫn nhịn.
Cho đến ngày thứ 1085, chỉ còn mười ngày nữa là mãn hạn tu hành, chim trống và chim mái cãi nhau ầm ĩ bên tai Bất Nhẫn vì chim mái bị nhốt trong hoa sen và về muộn. Cuối cùng, không chịu được nữa, Bất Nhẫn giận quá giật tổ chim ném xuống đất, buột miệng quát: “Đồ khốn! Làm điếc tai ông từ sáng đến giờ!”.
Hành động đó phá tan công sức tu hành bấy lâu, nhưng Bất Nhẫn không bỏ cuộc. Chàng đến bến sông, nguyện làm người chèo đò miễn phí cho đúng 100 người, để chuộc lỗi.
Suốt hai năm ròng, Bất Nhẫn chèo đò nhẫn nại, đã chở được 98 người. Đến lượt người thứ 99, một mệnh phụ và con trai đến bến trong ngày mưa gió, mắng nhiếc, sai bảo Bất Nhẫn đủ điều. Chàng vẫn nhẫn nại phục vụ.
Khi sang đến bờ bên kia, người đàn bà liên tục bắt chàng quay về lấy hành lý, rồi quay lại tiếp vì quên giày của con. Lúc này, không chịu nổi nữa, Bất Nhẫn nổi giận quát mắng bà ta.
Ngay lúc đó, người đàn bà hiện nguyên hình là Phật Bà Quan Âm và mắng: “Nhà ngươi tu hành chưa đến nơi đến chốn, tâm chưa thuần, vẫn còn nóng giận, thì tu gì mà tu? Có tu... hú!”
Phật Bà bắt Bất Nhẫn hóa thành một loài chim – chim tu hú, chuyên kêu vào mùa hè – đúng lúc từng xảy ra sự việc. Người đời về sau thấy chim tu hú thường kêu vào cuối hè, thì nhớ đến tích xưa, nhắc nhở rằng: tu hành phải giữ được lòng nhẫn nhục đến cùng.
Sự tích chim tu hú không chỉ kể về một số phận đau thương mà còn nhấn mạnh thông điệp đạo đức về tình cảm gia đình và lòng hiếu thảo. Truyện để lại ấn tượng sâu sắc và giúp thế hệ sau hiểu hơn về giá trị truyền thống trong văn hóa dân gian Việt Nam.
Khám phá thêm:
Bình Luận