Truyện cổ tích Việt Nam luôn chứa đựng những bài học ý nghĩa sâu xa qua lối kể dung dị, gần gũi. Trong đó, “Sự tích ông Ba mươi” là một câu chuyện thú vị lý giải tên gọi dân gian của loài hổ, phản ánh cách nhìn của người xưa về luật pháp và công lý.
Ngày xưa trên cõi trời, có một người khổng lồ tên là Phạm Nhĩ, nổi tiếng với sức khỏe phi thường và tài phép hơn người. Đặc điểm dễ nhận biết của ông là hai vành tai dài rách, do lúc nhỏ hay cho người khác móc vào tai đu quay như chong chóng. Tính khí Phạm Nhĩ ngông nghênh, hay gây sự đánh nhau và tự phụ về sức mạnh của mình.
Vì thấy mình tài giỏi hơn mọi vị thần nhưng vẫn không được trọng dụng, Phạm Nhĩ sinh lòng bất mãn với Ngọc Hoàng. Ông cho rằng mình mới xứng làm vua nhà Trời. Sau đó, Phạm Nhĩ tụ tập một đội quân hùng mạnh và tiến đánh Thiên Đình, đánh bại tất cả quân của Ngọc Hoàng và các tướng trời lừng danh.
Trước tình thế nguy cấp, Ngọc Hoàng phải nhờ đến Phật tổ cứu viện. Phật sai Chuẩn Đề đi bắt Phạm Nhĩ nhưng cũng bị ông đánh trọng thương. Cuối cùng, Phật tổ đích thân ra tay, dùng túi thần bắt gọn Phạm Nhĩ khi ông đang hung hăng đòi tiếm ngôi Thiên Đế.
Phật giao Phạm Nhĩ lại cho Ngọc Hoàng xử lý và dặn không nên giết, mà hãy cho cơ hội hối cải. Ngọc Hoàng quyết định đày Phạm Nhĩ xuống trần gian làm kiếp thú vật, nhưng trước đó, cắt bỏ đôi cánh để ông không còn cơ hội quay về trời.
Lo Phạm Nhĩ có khả năng nghe thấu thiên hạ dù đang ngủ, Ngọc Hoàng còn hóa phép cho tai ông cụp lại mỗi khi thức dậy. Tuy nhiên, cũng theo lời Phật, Ngọc Hoàng ban cho ông danh hiệu chúa tể sơn lâm, tức chúa tể muôn loài thú trong rừng.
Từ đó, Phạm Nhĩ đầu thai thành loài Hổ, sống trong rừng núi, mạnh mẽ và oai vệ, được mọi loài khiếp sợ. Hậu duệ của ông nối nhau làm “vua rừng”, khiến cả con người cũng phải kiêng nể. Thay vì gọi thẳng tên là “Hổ”, dân gian gọi né tránh là “ông Ba Mươi”.
Tại sao gọi là “ông Ba Mươi”? Vì ngày xưa ai giết được hổ sẽ được thưởng ba mươi quan tiền, nhưng cũng phải chịu ba mươi hèo – như một hình thức xoa dịu vong linh oán hận của Phạm Nhĩ để tránh bị trả thù.
Để tưởng nhớ cuộc đại náo Thiên đình của Phạm Nhĩ, dân gian còn truyền câu ca:
“Trời sinh ra hùm có vây,
Hùm mà có cánh, hùm bay lên trời.”
Truyện giải thích không chỉ về nguồn gốc loài hổ, mà còn lý do vì sao người xưa gọi tránh là ông Ba Mươi, và vì sao loài hổ lại uy nghi, đáng sợ đến vậy trong rừng sâu.
“Sự tích ông Ba mươi” không chỉ giúp ta hiểu thêm về cách đặt tên dân gian mà còn gửi gắm bài học sâu sắc về sự trừng trị cái ác. Truyện là minh chứng cho trí tuệ dân gian, khơi gợi lòng yêu thích văn hóa dân tộc và đạo lý sống hướng thiện trong mỗi người.
Click để xem thêm:
Bình Luận