Sự tích thành Lồi là một trong những truyện cổ tích dân gian mang đậm dấu ấn lịch sử, gắn liền với vùng đất cổ Quảng Trị. Qua lời kể dân gian, câu chuyện không chỉ giải thích sự ra đời của một di tích nổi tiếng, mà còn gửi gắm những bài học về lòng yêu nước và tinh thần gìn giữ cội nguồn dân tộc.
Sự tích thành Lồi kể về một cuộc hôn nhân chính trị giữa vua nước Chăm và công chúa Huyền Trân của Đại Việt. Say mê nhan sắc tuyệt trần của công chúa, vua Chăm quyết định cầu hôn bằng sính lễ là hai châu Ô và Rí – vùng đất quan trọng ở biên giới. Dù một số đại thần can ngăn, vua Trần vẫn đồng ý vì muốn đổi chiến tranh lấy hòa bình.
Công chúa Huyền Trân được đưa vào làm hoàng hậu Chăm, được sủng ái hết mực. Nhưng chưa đầy một năm sau, vua Chăm băng hà. Theo phong tục Chăm, hoàng hậu phải lên giàn hỏa thiêu cùng chồng. Triều đình Đại Việt lo sợ và lập kế giải cứu công chúa bằng cách giả làm lễ cầu hồn rồi bí mật đưa bà về nước bằng thuyền nhỏ.
Hành động này khiến triều đình Chăm tức giận, cho rằng lời hứa trước kia không còn giá trị và cử quân giữ lại hai châu Ô, Rí. Quân Đại Việt do tướng Đoàn Nhữ Hài chỉ huy chỉ có vài ngàn người, trong khi quân Chăm rất đông, do một tướng tên Lồi chỉ huy.
Đoàn Nhữ Hài bèn dùng kế nghi binh: cho quân dựng trại rải rác, thắp đuốc, cắm cờ, đánh trống chiêng rầm rộ, dàn binh quanh một ngọn núi để tạo cảm giác lực lượng hùng hậu. Quân Chăm thấy thế sợ hãi nhưng vẫn phải giữ lời vua. Cuối cùng hai bên thống nhất: mỗi bên đắp thành trong một đêm, bên nào xong trước và đồ sộ hơn thì thắng.
Quân Chăm đêm đó đắp thành ráo riết. Nhưng khi trời sáng, họ kinh ngạc phát hiện phía bên kia đã có một tòa thành nguy nga lộng lẫy, đầy quân lính, voi ngựa – thật ra đều là giả: thành được làm từ tre, nan, cỏ, màu vẽ. Bị đánh lừa bởi mưu trí, tướng Lồi hoảng sợ rút quân, bỏ lại hai châu Ô, Rí.
Từ đó, dân gian gọi nơi quân Chăm đắp thành dở dang là thành Lồi, ghi nhớ trận đấu trí tài tình của tướng Đoàn Nhữ Hài và thất bại ê chề của tướng Lồi.
Tóm tắt truyện Sự tích thành Lồi giúp ta hiểu thêm về những truyền thuyết thiêng liêng gắn liền với mỗi vùng đất. Dù chỉ là những câu chuyện dân gian, nhưng lại mang giá trị lớn trong việc lưu giữ ký ức lịch sử, truyền thống và nét đẹp văn hóa Việt Nam qua nhiều thế hệ.
Khám phá thêm:
Bình Luận