Trong kho tàng truyện cổ tích Việt Nam, “Sự tích cây Khế” là một câu chuyện quen thuộc với nhiều thế hệ học sinh. Không chỉ hấp dẫn bởi yếu tố kỳ ảo, truyện còn gửi gắm bài học sâu sắc về lòng tham, sự công bằng và giá trị của sự thật thà.
Ngày xưa, có hai anh em mồ côi cha mẹ từ nhỏ. Cả hai sống nương tựa vào nhau, chăm chỉ làm ăn nên cuộc sống cũng tạm đủ đầy. Khi trưởng thành, hai anh em lấy vợ, nhưng từ đó người anh sinh lười biếng, để mọi công việc nặng nhọc cho vợ chồng người em cáng đáng. Trong khi vợ chồng người em cần cù, siêng năng, cày cấy chăm chỉ, thì người anh chỉ biết hưởng thụ, cho ruộng đất người khác thuê rồi an nhàn sống qua ngày.
Nhờ siêng năng, người em được mùa bội thu. Sợ người em được nhiều hơn phần mình, người anh viện cớ chia tài sản, đuổi em ra ở riêng, chỉ cho một túp lều tranh và một cây khế ngọt ở góc vườn. Dù bị đối xử bất công, vợ chồng người em vẫn không oán than, tiếp tục sống lương thiện, làm thuê, gánh mướn, đốn củi để mưu sinh. Cây khế trước sân là tài sản quý giá duy nhất, được họ chăm chút kỹ lưỡng, bắt sâu, tưới nước hàng ngày.
Một hôm, có một con chim lớn đến ăn khế. Dù ngạc nhiên, họ không xua đuổi. Khi người vợ nửa đùa nửa thật trách chim ăn nhiều quá, thì chim bất ngờ lên tiếng đáp lại:
“Ăn một quả, trả cục vàng. May túi ba gang, đem đi mà đựng.”
Chim lặp lại câu ấy ba lần rồi mới bay đi.
Vợ chồng người em làm đúng lời chim dặn, may một cái túi đúng ba gang, sáng hôm sau, chim quay lại, đưa người em bay qua biển cả, tới một hòn đảo đầy vàng bạc, ngọc ngà, kim cương. Người em chỉ lấy vừa đủ, bỏ vào túi ba gang rồi ra hiệu cho chim đưa về. Chim hạ cánh an toàn, từ đó vợ chồng người em sống sung túc, nhưng vẫn khiêm nhường, tử tế với mọi người.
Chuyện đến tai người anh, anh ta vội đến gạ đổi tất cả tài sản lấy túp lều và cây khế. Người em hiền lành vui vẻ nhận lời. Người anh háo hức chờ đợi chim đến ăn khế, và khi chim nói câu “ăn một quả, trả cục vàng”, anh ta vui mừng, may một túi thật to, to gấp ba lần túi người em, rồi nhét đầy vàng bạc, đá quý vào cả túi, tay áo, ống quần khi được đưa đến đảo.
Chim đợi lâu, thúc giục mãi, người anh mới lết ra với số vàng nặng trĩu, rồi buộc chặt túi lên người và lên lưng chim. Trên đường bay về, do túi quá nặng, chim mỏi mệt, không còn sức cất cánh, rơi xuống biển. Người anh và cả túi vàng bị sóng cuốn trôi, chim chỉ ướt lông rồi bay thoát trở về rừng.
Tóm lại, “Sự tích cây Khế” không chỉ là một truyện cổ tích giàu trí tưởng tượng mà còn là lời nhắc nhở con người về hậu quả của lòng tham. Qua hình ảnh cây khế và chim thần, truyện để lại ấn tượng sâu sắc và giá trị giáo dục vượt thời gian.
Xem bài viết liên quan:
Bình Luận