Truyện cổ tích Việt Nam không chỉ lưu giữ những bài học quý báu mà còn phản ánh phong tục, tín ngưỡng của người xưa. Trong đó, “Sự tích chim năm trâu sáu cột” và “chim bắt cô trói” là hai câu chuyện gắn với tên loài chim, mang ý nghĩa sâu sắc và thú vị.
Ngày xưa, ở một vùng quê dưới chân núi có bác nông dân tên Ba, khỏe mạnh, hiền lành và rất chăm chỉ. Bác không có ruộng riêng, phải làm rẽ năm sào ruộng của một phú ông giàu có trong vùng. Nhờ bản tính thật thà, cần cù và luôn sòng phẳng trong việc nộp tô lúa, bác Ba được phú ông tin tưởng, giao luôn việc chăn trâu cho gia đình ông.
Từ ngày ấy, bác chăm sóc đàn trâu chu đáo, đàn trâu ngày một sinh sôi, đến khi phú ông mất đột ngột, bác đã nuôi được cả thảy năm con trâu. Phú ông không có con trai, nên tất cả gia sản để lại cho cô con gái duy nhất – một người vốn tham lam, keo kiệt và tính toán chi li giống hệt cha mình.
Sau khi lo hậu sự cho cha xong, cô gái bắt đầu đi kiểm kê tài sản, từ ruộng vườn đến gia súc. Khi đến nhà bác Ba, lúc đó bác còn đang đi chăn trâu, cô gái thấy có sáu cột buộc trâu ở góc sân, liền tự cho rằng nhà bác phải nuôi sáu con trâu của mình.
Thực ra, bác Ba trước đó đóng thêm một cột mới thay cột cũ bị hỏng, nhưng chưa kịp nhổ cột cũ đi, nên mới có dư ra một cột. Không biết điều này, cô gái ghi nhớ số cột là sáu, rồi chờ bác Ba dắt trâu về.
Khi bác về, cô gái đếm chỉ thấy năm con, liền nghi ngờ bác đã lén bán mất một con trâu lúc nghe tin phú ông mất. Bác Ba thật thà giải thích rằng đàn trâu vốn chỉ có năm con, và cột thừa ra là do sửa chữa. Nhưng cô gái không tin, nhất quyết bắt bác phải "tìm cho đủ sáu con trâu" mới thôi.
Cô nàng lẩm bẩm đi lẩm bẩm lại mãi câu: “Năm trâu sáu cột, năm trâu sáu cột…”. Bác Ba vì quá tức giận, buột miệng nói to:
“Chỉ có bắt cô trói vào cột thì mới đủ sáu!”
Câu nói ấy chọc giận cô gái, khiến cô cãi lại kịch liệt, và hai người cãi nhau không dứt. Cô gái đuổi theo bác Ba vào tận rừng để phân bua đến cùng, bác thì lẩm bẩm câu “bắt cô trói cột”, cô thì gân cổ cãi lại “năm trâu sáu cột”.
Về sau, hai người vì tranh cãi quá nhiều, bị hóa thành hai con chim, mỗi con ở một bên núi, sáng sớm và chiều tối kêu vang đối đáp nhau không dứt:
Tiếng chim kêu đều đều vang vọng khắp rừng núi Thái Nguyên – Bắc Kạn, khiến người đời sau tò mò và từ đó truyền miệng câu chuyện xưa thành sự tích dân gian, rồi đặt tên cho hai loài chim theo đúng tiếng gọi ấy.
Qua hai truyện cổ tích trên, ta thêm hiểu về trí tưởng tượng phong phú và niềm tin dân gian của cha ông. Những câu chuyện về loài chim không chỉ giải thích tên gọi mà còn gửi gắm thông điệp nhân sinh giản dị mà sâu sắc.
Cùng đọc tiếp bài khác nè:
Bình Luận